Stenogramy rozmów prezydenta Władimira Putina z dyrektorem Gazpromu Aleksiejem Millerem wywołały sensację w polskich mediach, ponieważ w ich ramach Putin miał zakomenderować Millerowi rozważenie budowy drugiej nitki Gazociągu Jamalskiego z pominięciem Polski. Jednakże w samym tekście można znaleźć przesłanki o tym, że jest to blef – nie tylko tam.
W obliczu rosnącego napięcia wokół Gazpromu, Aleksiej Miller musi być zdesperowany. Po raz pierwszy od 2009 roku rynek wycenił firmę na mniej niż 100 miliardów dolarów. Wartość jej akcji na giełdzie MICEX spadła do 8,25 USD za jedną. Spółka jest zatem obecnie warta 97,7 mld USD. Eksperci wskazują, że wartość rynkowa spadła głównie ze względu na rosnące wydatki infrastrukturalne (sztandarowe projekty Nord Stream i South Stream) i jednoczesny spadek zysków z eksportu ze względu na malejące zapotrzebowanie na rosyjski gaz w Europie. Wyniki są coraz gorsze, pomimo chwilowej poprawy. Gazprom może niebawem stracić pozycję energetycznej maskotki Putina na rzecz osiągającego kolejne sukcesy Rosnieftu. Dlatego też Miller traci kontakt z rzeczywistością. Opowiada na przykład o boomie na surowiec od Gazpromu, opierając się na ostatnich danych na temat zapotrzebowania wzmożonego zaskakująco długą zimą.
Problem pogłębia fakt, że wielkie wydatki inwestycyjne Gazpromu mogą się nie zwrócić. Przepustowość Nord Stream w wysokości 55 mld m3 rocznie nie została do tej pory w pełni wykorzystana. Tymczasem perspektywa powstania nitki brytyjskiej, na którą liczyli Rosjanie, oddala się po podpisaniu przez Centricę umowy długoterminowej na dostawy LNG ze Stanów Zjednoczonych. Brytyjczycy nie potrzebują już Nord Stream. Z kolei rosyjska rura nadal potrzebuje rynków zbytu, by została wykorzystana jej wielka przepustowość. Zaprojektowana, by omijać tradycyjne kraje tranzytowe jak Białoruś i Ukraina, doprowadza już surowiec do Niemiec. Stamtąd trafia on na rewersie do odbiorców w Polsce. Gaz, którego zakupem od RWE szczycą się Ukraińcy, to także ten sam surowiec z Rosji. Dzięki wykorzystaniu infrastruktury Nord Stream-OPAL-Gazelle Rosjanie już teraz mogą dostarczać gaz na nasze rynki z pominięciem krajów tranzytowych. Czy jest tu miejsce na kolejną rurę?
Nawet wypowiedź Millera zanotowana w stenogramie, który – oczywiście przypadkowo – dostał się do mediów wskazuje na to, że nie. Nawiasem mówiąc szkoda, że zapisy innych rozmów o gazociągach nie ujrzały światła dziennego. Miller stwierdza, że budowa drugiego Jamału zostanie rozważona dopiero po zakończeniu budowy South Stream zaplanowanym na 2018 rok. Ów gigant ma osiągnąć przepustowość 63 mld m3 rocznie. Ją także Rosjanie będą musieli wypełnić a nowa umowa gazowa z Serbią nie załatwi tu sprawy. Jeżeli w ogóle South Stream powstanie. Rosjanin mówi więc Putinowi „pożyjemy – zobaczymy, jeżeli poniesiemy porażkę na południu, możemy zacząć rozmowę o nowej rurze”. Tak czy inaczej istniejąca już nadprzepustowość rosyjskich gazociągów nie zniknie. Ponadto, Moskwa będzie działać na przekór zmianom na rynku – pojawieniu się zasobnych złóż Lewiatan (Cypr) i Tamar (Izrael), które w przyszłości mogą zaopatrzać w gaz region będący obiektem zainteresowań budowniczych South Stream, zapowiedzianej na czerwiec decyzji o wyborze inwestycji dla realizacji koncepcji Korytarza Południowego i rozwijającego się rynku LNG w Europie, z budową terminalu w Świnoujściu włącznie. Należy tutaj dodać spadające zapotrzebowanie na energię na ogarniętym kryzysem Starym Kontynencie. Nie trzeba uwzględniać potencjału tzw. łupkowej rewolucji, by stwierdzić, że naprawdę nie ma już miejsca dla kolejnej, kosztownej rury, której przepustowość (według założeń Millera 16 mld m3 rocznie) nigdy nie zostanie wykorzystana. Rosjanie są skazani na wycieczki po prośbie do krajów azjatyckich, które być może kupią rosyjski gaz ale na pewno na swoich warunkach co pokazują ciągnące się w nieskończoność rozmowy z Chińczykami.
Stenogramy dotyczące Gazociągu Jamalskiego 2 przekazane żurnalistom to wybieg taktyczny Rosjan. Chcą przekonać Polaków, że pojawia się szansa na otrzymanie kawałka tortu z ciasta, którym już raz pogardziliśmy. Warszawa nie zarabia na tranzycie Nord Stream, bo omija on jej terytorium – według części ekspertów nie musiał. Polska osiąga jednak zyski z tytułu opłat tranzytowych Gazociągu Jamalskiego. Czy Moskwa chce, byśmy walczyli o to, by Jamał 2 przebiegał przez nasze terytorium? Jeżeli tak, to trafiają na podatny grunt w obliczu problemów przy budowie gazoportu i nienajlepszych danych na temat rozwoju sektora gazu niekonwencjonalnego w naszym kraju. Dywagacje na ten temat będą arcyciekawe, w przeciwieństwie do rozważań o kolejnej, rosyjskiej rurze. Do czasu rozpoczęcia jej ewentualnej budowy ani europejski, ani rosyjski sektor gazowy nie będą wyglądały tak samo.
Aktualizacja: Najnowsze informacje na temat wotum nieufności dla ministra skarbu państwa Mikołaja Budzanowskiego oraz fakty na temat roli ministra gospodarki Janusza Piechocińskiego każą twierdzić, że Rosjanom po raz kolejny udało się sprowokować polskich polityków do realizacji oczekiwanego scenariusza.
Co przebiło się do zachodnich mediów?
Leave a Reply